Feðradagurinn

Á vordögum 2006 gaf Félag ábyrgra feðra út blaðið Ábyrgir feður.  Þar var m.a. fjallað um að enginn feðradagur var á  Íslandi. Áður hafði félagið bent á það m.a. í útvarpsviðtölum og í blaðagreinum.  En það var fyrir tilstuðlan tveggja kvenna sem Félagsmálaráðherra gerði annan dag í nóvember að sérstökum feðradegi. 

Fyrsti feðradagurinn var haldinn 12.nóvember 2006.  Af því tilefni hélt Félag ábyrgra feðra ráðstefnuna "Feður í samfélagi nútímans".  Myndir af ráðstefnunni eru hér. 

Ég held að þessi ráðstefna í fyrra og útgáfa á blaðinu Ábyrgir  Feður hafi á margan hátt verið vendipunktur í starfsemi félagsins.  Á sama tíma og málflutningurinn varð agaðri, þá varð hann einnig hófsamari en jafnframt einbeittari.  Fleiri lögðu við hlustir þegar félagið hóf raust sína. Þannig var vel mætt á þessa ráðstefnu, fólk á öllum aldri, báðum kynum og bæði þingmenn og ráðherra. 

Félag um foreldrajafnrétti (nýtt nafn á Félagi ábyrgra feðra), hélt aðra stórglæsilega ráðstefnu nú á öðrum feðradeginum hér á landi, þann 11.nóv sl.   Almennt fannst manni eins og það væri einhugur á ráðstefnunni um það þarf að breyta mörgu.  Málstaður foreldrajafnréttis er vaxandi, þ.e. að meginreglu skuli öll börn skuli alast upp hjá báðum foreldrum, óháð hjúskaparstöðu foreldranna.

Athyglisvert fannst mér að félagið dreifði aftur blaðinu Ábyrgir feður, sem þó var gefið út um vorið 2006, en efnið á ennþá fullt erindi inná borð svona ráðstefnu og til ráðamanna þjóðarinnar. 

Foreldrajafnrétti er hinn hluti af jafnréttisumræðunni og hinn vanrækti hluti af þeirri umræðu.  Þannig hefur Félag um foreldrajafnrétti mikilvægt hlutverk að stuðla að áframhaldandi breytingum í okkar samfélgi, börnum, foreldrum og samfélaginu til heilla.

 

Ástralía: Ömmur og afar í fæðingarorlof?

Ástralir ræða nú af fullri alvöru að veita ömmum og öfum  rétt til að taka launalaust fæðingarorlof ! Núverandi ríkisstjórn í Ástralíu lofar þessu ef stjórnin nær endurkjöri þann 24.nóvember n.k. Eru andfætlingar vorir að snú öllu á haus eða er þetta bara hið besta mál að lögtryggja rétt ömmu og afa við að styðja við uppeldi á barnabörnunum ??.  Ungur nemur gamall temur á sjálfsagt vel við hér og sannarlega forvitnileg tillaga hjá Áströlum.

Annars lýsi ég eftir íslensku orði fyrir grandparents ?

Fréttin er hér

Ónýtt íslensk nöfn

Fyrir  ríflega ári síðan, eyddi ég drjúgum tíma í að taka saman sjaldgæf íslensk nöfn.

Á síðustu áratugum hafa orðið til mörg ný mannanöfn í íslensku máli.  Oft eiga þau nöfn uppruna í erlendum málum.  Íslenskan er samt rík af nöfnum.

 

Hjálagt er listi af nöfnum sem enginn eða fáir heita en eru rammíslensk.  Sum orðin kunna að virðast með neikvæðum blæ eins og Bjálfi, Böðmóður og Bölverkur. Önnur eru framandi, eins og Rafarta, en hún var dóttir Kjarvals Írakonungs og móðir Helga Magra er nam land í Eyjafirði.  Knjúkur er meðal fornustu nafna sem Landnámabók geymir. Er nefndur Knykur í fornbréfasafninu en á líklega að vera Knjúkur. Ósvífur var faðir Guðrúnar Ósvífursdóttir er var “kvenna vænst, er upp óxu á Íslandi, bæði at ásjónu ok vitsmunum” segir í Laxdælu.  Þannig eiga mörg nöfn  sér sögu.  Dýranöfn eru oft notuð við nafngiftir eins og Hrafn, Örn, Ormur, og Ugla en nöfnin Fálki, Rjúpa, Kálfur,  Refur og Skúmur eru ekki nýtt í dag.  Keltnesku nöfnin Kjarval og Kiljan þekkjum við af frægum listamönnum.  Ónýtt keltnesk nöfn eru m.a. Kjallakur og Kjalvör.  Ýmsir staðir bera nöfn, sem hafa verið mannanöfn en eru lítið eða ónýtt í dag. Staðurinn Hrifla er til, en einungis einn einstaklingur hefur borið það nafn.  Einnig var þekktur stjórnmálamaður kenndur við staðinn Hriflu.   Böggvistaðir, Kjallaksstaðir, Kýlanhólar, Álaugarey, Ímastaðir og Lýtingsstaðir eru til en engin ber þessi nöfn í dag, þó einstaklingar hafi heitið þeim fyrr á öldum.  Mörg gömul nöfn sem ekki voru notuð í aldir hafa verið nýtt á síðustu áratugum, s.s. Dufþakur, Dalla og Eyjar.   Ýmis ný nöfn af íslenskum stofni, eins og Vöggur, Draupnir og Fífa  hafa litið dagsins ljót. Nafnið Rökkvi var fyrst til árið 1978 og í dag bera 30 manns þetta nafn.  Þessi nýju mannanöfn hafa auðgað nafnaflóruna í íslensku máli.

 

Það er full ástæða fyrir foreldra að gaumgæfa vel hvort eitthvað af ónýttum eða lítt nýttum íslenskum nöfnum geti komið til greina við skírn á barni, t.d. Ásleifur Bresi nú eða jafnvel nota eitt sjalgæft nafn sem millinafn, t.d. Áli, Brúni, eða Kolli.  Nafn er ævivarandi heimamundur  einstaklings. Sum fágæt nöfn geta verið hluti af einkenni  viðkomandi ættar.    Auðgum íslenskt samfélag með fágætum en fallegum  ramm íslenskum nöfnum.

 

Skrifað af Gísla Gíslasyni Gíslasonar, sem á soninn Gísla !

Sá gamli blístrar aftur !

Þegar við Bergrós komum til pabba í dag þá var hann í rúminu. Hann lék við hvern sinn fingur og fór svo fram úr.   Ég spurði hann hvort þetta væri ekkert erfitt eftir stómaaðgerðina.  Svarið var stutt  og laggot og hann hallaði höfði eins og hann gerir stundum en hann sagði  "isssss þetta ekkert mál, það var miklu verra að fara fram úr eftir kviðslitið um árið".     Svo þurfti hann að  fara á salernið að pissa.  Þegar maður horði á eftir honum labba létt um ganginn, þá blístraði hann lag.  Maður hugsaði, nú hann bæði hallar höfðinu og segir "iss" og er léttur á fæti og blístrar.  Þetta er sami glaði Gísli Beggi, pabbi, sem maður á að þekkja. 

Við hittum svo Ívar og  Jónu, systir pabba, sem og Imbu, systir mömmu og Jón Rafn manninn hennar.  Alltaf gaman  að hitta skyldfólkið.   Áðan sótti ég svo Guðmund bróðir út á völl og við fórum aðeins á LSH.  Sá gamli var bara  út á gangi á labbi og leit vel út, sagði aftur iss og blístraði þegar við kvöddumst.  Sannarlega góð bata merki.  Og þegar svona er þá veit maður að hvernig sem fer, þá verður það alltaf sigur andans yfir efninu.

Velheppnuð stómaaðgerð

Í gærmorgun fór pabbi í aðgerð.  Þá var settur stóma poki vinstra meginn.  Það var gert með svokallaðri hnappagatsaðferð.  Þetta tókst vel og breytingin á föður mínum var mikil. Hann var búinn að vera sárkvalinn í nokkra daga og látið stórlega ásjá, enda tóku veikindin bæði á líkama og sál.  Eftir stómaaðgerðina, þá var allt annað að sjá hann, enda áreynslan og vanlíðan við að koma frá sér hægðum ekki lengur til staðar.  Líðan hans var því allt önnur og lék hann við hvern sinn fingur.  Sannarlega ánægjuleg breyting.

Pabbi er heppinn að herbergisfélagi hans er sjómaður af suðurnesjunum. Þannig að umræðu efnið hjá þeim þrýtur ekki,  hvort sem spjallað er um glímuna við Ægi konung, sóknina í þann gula nú eða silfur hafsins,  kvótakerfið eða bara um landsfeðurna.    Sameiginlegur reynsluheimur gefur þeim fullt af tækifærum til umræðu. 

Nú þarf hann að ná sér af stóma aðgerðinni en í framhaldinu verður svo farið í geisla og lyfjameðferð.

Veikindi í fjölskyldunni.

Hið slæma bankar uppá í lífi okkar allra.  Pabbi hafði átti við ósköp venjulega hægðartregðu að stríða.  Ekki óeðlilegt hjá 68 ára gömlum manni.   Þetta varð þrátlátt og við rannsókn á Fjórðungssjúkrahúsinu  í Neskaupstað kom í ljós að það var stórt æxli í endaþarminum. 

Í þessari viku komu svo foreldrar mínir til Reykjavíkur svo að faðir minn gæti farið í frekari rannsóknir á Landspítalanum við Hringbraut.   Því miður kom ekkert gott út úr þeim.  Æxlið var ekki staðbundið í endaþarmi, heldur komið í eitla þar við.  Það sem öllu alvarlegra var að meinið var komið í lifrina og þannig er sjúkdómurinn krónískur.  Þetta voru ákaflega slæm tíðindi.  Ég var með foreldrum mínum þegar þeim voru borin þessu slæmu tíðindi.  Læknirinn Kjartan Helgi Sigurðsson gaf af sér fádæma góðan þokka við svo erfiðar aðstæðar. Það er ekki sama hvernig fólki eru tilkynnt slæm tíðindi en hann gerði það einstaklega vel.   Enn og aftur dáðist ég að foreldrum mínum.  Þau hafa tekið þessu af æðruleysi og miklum styrk en síðast en ekki síst þá veita þau hvort öðru allan þá styrk og hlýju sem hægt er. 

Guðmundur bróðir kom strax suður þegar ljóst var hversu alvarlegt ástandið var og er alltaf ánægjulegt að hafa hann hér á heimilinu.    Á morgun fer svo pabbi í í stóma aðgerð  en það er forsenda fyrir því að hann geti svo farið í krabbameinsmeðferð til að hægja á þróun sjúkdómsins.  Í hönd fer því sérstakur tími að berjast vð þennan illvíga sjúkdóm. 

 

Dögg Pálsdóttir með þarft lagafrumvarp.

Dögg Pálsdóttir er lögfræðingur og varaþingmaður hefur lagt fram mjög þarft lagafrumvarp um breytingar á sifjalögum. 

Dögg er sérfræðingur um sifjamál, enda starfað sem lögfræðingur á þessu sviði um árabil. Hún veitti forstöðu nefnd sem hét Forsjárnefnd og lagði fram framsæknar tillögur um breytingar á barnalögum.  Þetta gerði nefndin bæði árið 1999 með áfangaskýrslu og með lokaskýrslu árið 2006.   Því miður hafa mörg mál sem lögð voru til ekki hlotið lagagildi.

Dögg leggur nú fram frumvarp sit sem þingmaður og er það von að það hljóti brautargengi á þing. Frumvarpið er hér

 

Hvar er rætt um foreldrajafnrétti ???

Staðreyndin er að mesti kynbundni munur á kynjunum er í foreldraábyrgð ! 

Um það fjallar ekki frumvarpið!

Ný Jafnréttisstýra sagði í Fréttablaðinu þann 2 sept sl.

"Stundum heyrir maður raddir um að jafnréttisbaráttan hafi orðið til þess að tekið hafi að halla á karlmenn. Þar finnst mér umræðan komin í algert öngstræti. Það á sér stað mjög alvarleg umræða um forræðismál og réttindi einstæðra feðra. Það þarf að fara mjög gætilega í slíkum málum því fyrst og fremst eru það hagsmunir barnanna sem eiga að ráða".

Nú er allar rannsóknir sem sýna að báðir foreldar eru bestu hagsmunir barna og gott yfirlit um þær rannóknir hér. og einnig hér

Við jafna foreldraábyrgð sækja kynin á sömu forsendum fram á vinnumarkaði. En FORELDRAJAFNRÉTTI  er ekki á dagskrá í frumvarpinu.   Á meðan svo er þá verður alltaf halli á jafnréttismálum á Íslandi, konum og  körlum í óhag. 

 

 

Frumvarpi að nýjum jafnréttislögum dreift á Alþingi í dag

Húrra fyrir Runólfi !

Runólfur Ágústsson,  framkvæmdastjóri Keilis, miðstöðvar vísinda, fræða og atvinnulífs, skrifar mjög góða grein í Morgunblaðið í dag.  Þar fjallar hann um hina hliðina á jafnréttismálum, þ.e. mun í foreldraábyrgð kynjanna.  Hann segir m.a.

"Yfir 95% leikskólakennara hérlendis eru konur. Um 80% kennara við grunnskóla landsins eru konur. Margir ungir drengir búa hjá mæðrum sínum án daglegrar umgengni við feður sína eða aðra karlmenn. Konur sjá því um uppeldi, mótun og menntun sona okkar bæði á heimili og í skólunum. Hvar eiga drengir að fá eðlilegar fyrirmyndir í sínu uppeldi og sinni kynjamótun. Árangur þeirra í skólakerfinu er hörmulegur og spyrja má hvort hér séu tengsl á milli. "

Hann fjallar svo um að umræðan um jafnrétti snúist um að fjölga konum í stjórnunarstöðum en spyr hvort ekki vanti að fjölga körlum í umönnunarstörfum og auka vægi þeirra í uppeldi barna.  Hann segir í niðurlagi.

"Er ekki kominn tími til að stokka upp þetta kynskipta samfélag þar sem karlar hugsa um peninga og konur um börn? Flest virðist benda til þess að slíkt muni skila okkur auknum árangri á báðum sviðum."

Á fyrsta feðradaginn á Íslandi  í fyrra  hélt Félag ábyrgra feðra ráðstefnu.  Þar fjallaði ég um svipuð mál og Runólfur talaði um, en ræðan er hér og glærurnar hér.

Grein Runólfs er aldeilis orð í tíma töluð og þar bendir hann á hina hliðina á jafnréttismálum, sem vantar alfarið.    Samfélagið þarf á þessari umræðu að halda og það er full ástæða að hrósa Runólfi fyrir þessa grein.

 

Fjölskyldan stækkar !

Fyrir  síðustu jól bað amma mig að prenta allt út sem stæði um sig, afa og þeirra börn.  Ég gerði það og færði henni og spurði jafnframt hvort henni fyndist eitthvað vanta.  Hún svaraði, að þegar hún hafi kynnst afa í byrjun seinna stríðs, þá hafi  verið fætt stúlkubarn, sem afa var kennt. Hann hafi ekki verið viss hvort hann ætti stúlkuna, en barnsmóðir hans var einnig í “ástandinu”.   Amma sá aldrei barnið en sagðist vita að stúlkan hefði heitið Guðrún og hefði flust til Bandaríkjanna með móður sinni sem giftist hinum ameríska hermanni.   Hinn ameríski hermaður ættleiddi svo dóttir afa.  Þessi leynifrænka kom ekki fram í Íslendingabok en það var það sem amma var að velta fyrir sér.

 

Mér fannst nú  dálítið merkilegt að hugsanlega ætti mamma hálfsystir í Bandaríkjunum, sem enginn vissi um. Hvað vissi sú kona um okkur, átti hún börn og ýmsar svona spurningar fóru í gegnum hugann.  Hún var skýrð Guðrún, eins og  mamma í höfuðið á  langömmu, Guðrúnu Jensen. 

 

Ég sendi Íslendingabok tölvupóst og sagði þeim þær upplýsingar sem ég vissi  og spurði hvort hægt væri að rekja þetta mál.  Svarið kom og sagt að þau gætu ekki rakið þetta, en ef ég vissi nokkurn veginn hvaða ár þetta var, hvað faðirinn hét og barnið hét, þá gæti Þjóðskjalasafnið örugglega fundið þetta í skírnarbókum kirkjunnar í Reykajvík.  Borgin var bara lítill bær í byrjun seinni heimstyrjaldar og það væri  ekki mikið mál að fletta þessu upp.  Ég fór  á Þjóðskjalasafnið með sömu upplýsingar og ég hafði sent Íslendingabók.   Þetta var milli jóla og nýárs 2006.  Í byrjun janúar 2007, fékk ég svo póst frá Þjóðskjalasafninu.   Þar fékk ég þær upplýsingar að konan, þessi leyni frænka væri fundin. Hún hét Þorbjörg Guðrún fædd 3.ja jan 1939 ! Bréfið frá Þjóðskjalasafninu var dagsett 3.janúar 2007 á afmælisdaginn hennar. Í skírnarvottorðinu stóð,

• Fullt nafn barns Þorbjörg Guðrún,
• Skírt þann 23.júlí 1939. 
• Foreldrar:  Margrét Jónsdóttir ógift vinnustúlka, Ránargötu 5a, 17 ára og Jóhann P. Guðmundsson húsgagnasmiður.
• Skírnarvottar: Halldóra Jónsdóttir, Þórhallur Jónasson, og Jón Sigurðsson.

 

Svo kom líka afrit af heimilisfólkiinu að Ránargötu 5a, Reykjavík en þar voru þá til heimilis haustið 1939.

• Jón Sigurðsson, vélamaður fæddur 12.1.1887
• Halldóra Vilborg Jónsdóttir, kona, fædd 15.10 1885
• Fríða Jóhanna Jónsdóttir, dóttir, fædd 03.06.1914
• Ebba Unnur Jónsdóttir,  dóttir, fædd 09.10.1918
• Margrét Jónsdóttir, dóttir fædd 12.09.1921
• Málfríður Guðbjörg Jónsdóttir, fædd 16.8.1923
• Þorbjörg Guðrún Pétursdóttir, dóttir fædd 03.01.1939

 

Jón Sigurðsson og Halldóra Vilborg voru semsagt amma og afi þessarar frænku minnar, foreldrar Margrétar barnsmóður afa.  Ég fór því með þessar upplýsingar til ORG ættfræðiþjónustu hjá Oddi Helgasyni. Hann prentaði svo út fyrir mig alla afkomendur Jóns  og Halldóru Vilborgar.  Þá var ég kominn með ættartöluna hennar.  Ég fór svo að reyna að hafa uppá afkomendum.  Fyrsta sem ég hringdi í var kona sem heitir Bára og er ljósmyndari að atvinnu.  Ég sagði henni söguna og hún kannaðist vel við að eiga frænku í Bandaríkjunum, sem hefði flust þangað sem barn.  Hún kallaði hana Bobbu frænku.   Hún vissi aftur á móti ekkert meir,  en sagði að ég yrði að hafa samband  við Loft eða Ebbu. Þau væru einu sem gætu verið í samskiptum við hana.    Hjá Ebbu fékk ég bara símasvarann og Loftur kannaðist alveg við þetta en var mjög lokuð bók.  Ætlaði að hringja seinna en gerði  það ekki.  Hér var ég farinn að velta fyrir mér hvort ég ætti að stoppa hér.  Svo ákvað ég  að hringja einu sinni í Ebbu og þá svaraði.  Ebba. Hún og maður hennar Jónas bjuggu á Bifröst og voru búin að vera erlendis.  Hún kannaðist nú aldeilis við Bobbu. Þorbjörg Guðrún, sem fékk nafni Barbara þegar hún fór til Bandaríkjanna og heitir í dag Barbara Jeffreys og býr  í Michigan.  Hún sagði að eftir að Þorbjörg Guðrún fór út sem barn, þá hafi hún bara tvisvar komið upp og talaði litla sem enga íslensku lengur.  Móðir hennar og hinn ameríski faðir eru bæði látin.   Bobba eignaðist ekki fleiri systkini og hún á tvo syni, Mike og Steven og hvorugur  þeirra á börn.  Ebba  var ekk viss hvað Bobba vissi um föðurfólk sitt, en sagði að hún hefði ekki komið til Íslands síðan 1975. Hún gaf mér heimilisfang hennar og tölvupóst. 

 

Ég sendi svo tölvupóst á rakti alla söguna sem ég hef hér sagt. Svo fór ég í búð.  Við kassann var hringt í gsm símann og það var frá Bandaríkjunum.  “Hello, This is Bobba calling, do you thing your grandfather was my father” ? Svo áttum við stutt spjall og marga tölvupósta.  Þegar búið var að skoða myndir og þess háttar, þá var alveg ljóst að þetta stemmdi allt saman og hún hafði ættleiðingarpappíra sína, sem afi hafði undirritað.  Þannig var komin ný frænka í leitirnar !!! Mjög óvænt.

 

Annað sem gerðist við einhverja uppfærslu á Íslendingabók var að aukafrændi kom í ljós í Íslendingabók, bróðursonur mömmu, og fáir vissu um,  en það er önnur saga.

 

Það er alltaf skemmtilegra þegar fjöskyldur stækka og margfalt gleðilegra en þegar fækkar í fjölskyldu.  Gaman að eiga "nýja"  móður systur í Bandaríkjunum og nýtt systkynabarn í Reykjavík.